Geneeskundestudenten die zich specialiseren in de sociale geneeskunde hoeven niet bang te zijn dat ze geen baan kunnen vinden. De sector staat te springen om nieuwe mensen.

Uit een analyse van het Capaciteitsorgaan blijkt dat het aantal artsen dat werkt in de sociale geneeskunde in de komende twintig jaar afneemt.

Vorig jaar waren er nog 4100 sociaal geneeskundigen. De verwachting is dat het er in 2042 nog zo’n 3800 zullen zijn. Bij de analyse is ervan uitgegaan dat het aandeel instroom en uitstroom gelijk blijft.

Vacatures

De vraag naar bijvoorbeeld bedrijfsartsen, verzekeringsartsen, jeugdartsen, donorartsen en forensisch artsen is nu al groter dan het aanbod. Er zijn veel vacatures.

De verwachting is ook dat ze zorgvraag de komende jaren zal stijgen, onder meer door een toename van patiënten met meerdere chronische aandoeningen en een complexe zorgvraag door de vergrijzing.

Het capaciteitsorgaan adviseert de overheid dan ook om meer studenten te laten instromen in studies voor sociaal geneeskundige beroepen. Om over tien jaar genoeg artsen te hebben zodat er aan de zorgvraag kan worden voldaan, zijn er de komende jaren elk studiejaar 1000 nieuwe studenten nodig.

Steeds meer geneeskundestudenten zijn geïnteresseerd in het vak van de bedrijfsarts. ‘Het dogma dat werken als arts in het ziekenhuis het hoogst haalbare is, zie ik langzaam verdwijnen.’ Dat zegt Jeroen Croes, bedrijfsarts en opleider, docent en onderwijscoördinator bij UMC Amsterdam.

In een interview met deanderedokter.nl noemt Croes dat een mooie ontwikkeling. Hij denkt dat studenten steeds meer het belang van preventie zien.

Studenten zien gevaren van stress
‘Stress en overbelasting veroorzaken enorme problemen. Het is een actueel thema waar de bedrijfsarts zich in verdiept. Dat spreekt studenten aan die zelf ook al grote druk kunnen ervaren. We gaan van een reactieve gezondheidszorg, waarbij er eerst een ziektebeeld moet zijn dat gefixt kan worden, naar meer preventie.’

1500 co-plekken per jaar
Meer interesse voor het vak betekent ook dat er meer plekken moeten komen waar studenten hun coschap kunnen lopen. Jeroen Croes is ambitieus en zet in op minstens 1500 co-plekken voor bedrijfsartsen per jaar.

‘Nu zijn er structureel te weinig plekken. Onze geneeskundestudenten moeten een afgewogen keuze kunnen maken: huisarts of medisch specialist, klinisch of niet-klinisch werkend. Dat betekent dat er véél meer praktijkopleiders en coassistent-begeleiders nodig zijn, want studenten moeten wel de kans hebben om een coschap te lopen bij het domein arbeid en gezondheid.’

Meer preventie, minder uitkeringen
Een logisch vervolg in dit pleidooi is dat de overheid met geld over de brug moet komen, vindt Croes. ‘Voor de opleiding tot bedrijfsarts is geen overheidsgeld beschikbaar, als enige van alle medisch specialistische opleidingen. Dat is natuurlijk van de zotte. Zeker als je bedenkt wat de uitval van zieke werknemers per jaar kost: meer dan 18 miljard euro aan uitkeringskosten door de ziektewet en arbeidsongeschiktheid samen. Met bedrijfsgeneeskunde die inzet op preventie, vroegtijdig ingrijpen en betere begeleiding naar passend werk is vele miljoenen te besparen.’

Monique van Beukering is in de prijzen gevallen met haar proefschrift over de risico’s voor zwangere vrouwen op het werk: ze won de Burgerpenning 2023 van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB).

Van Beukering was een van de negen genomineerden. De commissie die de prijs toekent, beoordeelde de proefschriften op onder meer kwaliteit en relevantie voor een brede groep bedrijfsartsen. Ook keek de commissie of de resultaten herkenbaar of bruikbaar waren voor de dagelijkse praktijk.

Risico’s op complicaties
Uit het onderzoek bleek dat de helft van de zwangere vrouwen in Nederland werkt onder onveilige omstandigheden. Daardoor lopen zij risico’s op complicaties. Volgens Van Beukering, bedrijfsarts bij Zorg van de Zaak en onderzoeker bij Amsterdam UMC, moeten werkgevers meer doen om risico’s te vermijden. Die nieuwswaardige conclusie leidde niet alleen tot artikelen in de vakmedia. Ook het AD en Linda.nl schreven erover.

Betere voorlichting
Tegen Linda.nl zei Van Beukering: ‘Zwanger zijn doe je er niet even bij. Je bent niet langer alleen, maar met zijn tweeën. Het kost veel energie om een kindje te laten groeien.’ En de risico’s zijn aanzienlijk. ‘Vrouwen die veel en onveilig werken, hebben meer kans op een hoge bloeddruk, een miskraam en een vroeggeboorte.’

Van Beukering pleit ervoor dat alle zwangeren goed geïnformeerd worden door hun werkgever. Nu gebeurt dat in slechts 15 procent van de gevallen.

‘Ga naar de bedrijfsarts
Daarnaast roept ze vrouwen op om zo snel mogelijk een afspraak te maken met de bedrijfsarts. ‘Niet pas na 24 weken, wanneer ze uitgeput op mijn spreekuur komen en noodgedwongen moeten stoppen met werken, maar meteen, na tien tot twaalf weken.’

Lees hier het volledige onderzoek.

‘Niet altijd een puur medisch antwoord’ 

Boyd Thijssens (Medisch directeur De Nieuwe arts, voorzitter NVAB en ambassadeur van bedrijfsartsworden.nl) sprak minister Ernst Kuipers toe, tijdens het Ontbijt met de Minister daags na Prinsjesdag.

Boyd benadrukt in zijn verhaal dat niet op alle zorgvragen een puur medisch antwoord past. En dat vroege interventies door de bedrijfsarts uitval of vertrek kunnen voorkomen. ‘Een vroegtijdige inzet van de bedrijfsarts kan enorm bijdragen aan het minder belasten van de zorg die nu zo onder druk staat. Door te voorkomen dat zorgmedewerkers uitvallen. Door oog te hebben voor veilige werkomstandigheden, fysiek én psycho-sociaal. En door te kijken naar een bredere context dan enkel het orgaanprobleem of ziektebeeld.’

Lees het hele artikel op nvab-online.nl: Bedrijfsartsen helpen ambities Integraal Zorgakkoord bereiken

Foto: NVAB

Luistertip
Luister ook naar de podcast van Medisch Contact, Aflevering week 38. Met een terugblik op het Ontbijt met de minister en een gesprek met minister Kuipers, Over de VWS-begroting en de onderhandelingen over het Integraal Zorgakkoord.

Met Suzanne Driessen verwelkomen we een nieuwe ambassadeur voor het vak bedrijfsgeneeskunde. Voor haar is de charme van haar werk als bedrijfsarts dat ze op allerlei plekken komt. ‘Ik neem een kijkje in de keuken bij veel verschillende bedrijven en verdiep me in alle processen om hen zo goed mogelijk te kunnen adviseren. Daarmee help ik werknemers naar hogere niveaus van duurzame inzetbaarheid, op mentaal, fysiek én sociaal niveau. Dat vind ik heel belangrijk. Net als het preventief bezig zijn binnen mijn vakgebied om verzuim te voorkomen.’

Doorgroeimogelijkheden

Suzanne werkt als bedrijfsarts bij Healthcare. Ze haalt niet alleen veel voldoening uit het verder helpen van werkenden, maar vindt ook de doorgroeimogelijkheden erg fijn. De mogelijkheid om je binnen de bedrijfsgeneeskunde verder te specialiseren – in bijvoorbeeld oncologie of longgeneeskunde – betekent voor haar dat het werk nooit saai zal worden. ‘Je kunt het vak zelf zo leuk maken als je maar wilt, zeg ik altijd.’ Woon je in of nabij Venlo en wil je meer te weten te komen over het vak? Mail dan Suzanne voor een (bel)afspraak of meeloopdag!

Jeroen Croes heeft de Ramazziniprijs 2022 ontvangen van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB).

‘Als universitair docent en onderwijscoördinator sociale geneeskunde verbeterde hij stap voor stap het coschap sociale geneeskunde.’ Deze en meer lovende woorden klonken vanuit de NVAB. Om te benadrukken waarom Jeroen als – drijvende kracht voor goed onderwijs – deze prijs dubbel en dwars verdient. En daar kunnen wij ons alleen maar bij aansluiten.

De Ramazziniprijs werd uitgereikt door NVAB-voorzitter Boyd Thijssens – tevens een van onze ambassadeurs. Elke twee jaar reikt de NVAB de Ramazziniprijs aan iemand die zich in bijzondere mate verdienstelijk heeft gemaakt voor het onderwijs in arbeid en gezondheid.

Lees meer op nvab-online.nl: Jeroen Croes Ontvangt de Ramazziniprijs 2022

Foto: NVAB

Op 11 mei, tijdens de Bedrijfsgeneeskundige dagen in Arnhem, kun je een workshop volgen over wat het begeleiden van coassistenten precies betekent. De workshop wordt gegeven door Jeroen Croes: bedrijfsarts, opleider en docent bij UMC Amsterdam. Voor zijn inspanningen in het geneeskundeonderwijs won hij vorig jaar de Ramazzini prijs.

‘De workshop is bedoeld voor bedrijfsartsen en aios die meer willen weten over het begeleiden van coasistenten. Wat staat je te wachten? Valt het wel te combineren met je eigen werk? We geven een helder beeld hoe een week van een begeleider eruit ziet. Welke handvaten er zijn en hoe een stageprogramma eruit ziet. Daarvoor is straks ook een online toolbox beschikbaar.’

Meer coschapplekken en meer begeleiders
Jeroen zet zich in voor meer coschapsplekken binnen de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde. ‘Studenten moeten wel de kans hebben om te proeven van het vak. Daarom zijn ook véél meer praktijkopleiders en coassistent-begeleiders nodig. Op dit congres zijn heel veel bedrijfsartsen en aios uit het land bij elkaar; beter kun je niet hebben. Het thema – Preventie en vitaliteit vanuit de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde – is razend interessant. De bedrijfsarts kan daarin veel betekenen.’

Op 11 en 12 mei zijn de Bedrijfsgeneeskundige Dagen (BG-dagen) 2023 van de NVAB. Naast leden van de NVAB, mogen ook aios bedrijfsgeneeskunde die geen lid zijn zich aanmelden via een speciale regeling: zij mogen éénmalig gedurende de opleiding één dag gratis deelnemen. Meer informatie of aanmelden? Ga naar https://nvab-online.nl/bgdagen.

BLOG | Een tijd geleden was ik te gast bij de podcast van De andere dokter. Hierin vertel ik onder meer dat ik als geneeskundestudent een duidelijk doel voor ogen had; ik wilde orthopeed worden. De rest vond ik niet interessant. Totdat ik daadwerkelijk, na jarenlang studeren op de orthopedie-afdeling rond mocht lopen. Ik had daar zo lang naar uitgekeken. En toen kwam ik erachter dat het toch niet mij paste. Een moeilijke conclusie, want dit was toch wat ik altijd wilde?

Benieuwd hoe ik uiteindelijk aios bedrijfsarts werd? Beluister de podcast.

Gepubliceerd op: 26 februari 2021

BLOG | Stadium 4 longkanker. Een schrikbeeld voor iedere patiënt (en arts!). Ongeneesbaar. Einde leven nabij. En dus ook einde van het werkende leven, want leven is meer dan werken. Toch? Het ligt iets genuanceerder, zo leerde ik van de heer P.

P. is 38 jaar oud, heeft brede schouders en evidente werkershanden. Terwijl ik hem van de wachtkamer ophaal is mijn eerste gedachte: aan de buitenkant zie je niet dat hij vergevorderde kanker heeft.

Helaas, de voorinformatie die ik van de casemanager heb gekregen klopt. Hij heeft stadium 4 grootcellig longcarcinoom. Zijn prognose: 6-9 maanden. ‘Aan de buitenkant zie je het niet’, zegt hij met een glimlach.

Hij bedient een hijskraan. Al 18 jaar. Vanaf zijn 20^e dus. En ook nog eens bij dezelfde werkgever. Zijn ogen glinsteren wanneer we het over zijn hijskraan hebben. Diverse gebouwen in en rondom Rotterdam zijn door zijn hijskraan gebouwd. Het is zijn jongensdroom die werkelijkheid is geworden. Hijskraan bedienen, bouwen aan iets groots. Iets wat hij later aan zijn kinderen kan tonen: ‘Kijk, dat heeft papa gebouwd!’

Hij is misschien sneller moe en heeft een hardnekkige hoest. ‘Maar verder voel ik me eigenlijk goed.’
Hij werkt nog steeds. Hij heeft een ‘alles mag, niets hoeft’-afspraak met zijn werkgever.

‘Wat wil je qua werk?’ vraag ik.
‘Ik wil door, dokter. Niet op de hijskraan, dat begrijp ik. Maar ik wil op de werkplaats zijn. Ik wil door.’
Uiteraard stem ik daarmee in. Hij en zijn werkgever spreken aangepaste werkzaamheden af en blijven onderling het verloop evalueren.

Zo gingen 3 maanden, 6 maanden en inmiddels een jaar voorbij. Tijd voor een eerstejaarsevaluatie.

Tot mijn verbazing is hij nagenoeg niet veranderd.
Hij ziet mijn verbazing en antwoordt ‘Ja, mijn longarts is ook iedere keer verrast als hij me zo ziet’
Dit keer is zijn vrouw ook mee.

‘Hoe gaat het?’, vraag ik in algemene zin.
‘Ik werk volledige dagen’, antwoordt hij. Zijn vrouw schudt haar hoofd. ‘Ik kan hem niet afremmen. Hij staat om 5:00 al op om naar werk te kunnen. Thuis de was doen of strijken? Daar moet ik niet eens over beginnen. Maar naar werk? Dat is echt zijn passie.’ Hij grijnst en kijkt me glimlachend toe.

Inmiddels krijgt hij immunotherapie en werkt hij als beveiliger op de werkplaats.
Maakt hem niet uit. Hij is onder zijn mensen en ze bouwen aan iets groots.

‘Wil je iets gaafs horen?’, vraagt hij.
‘Altijd’, zeg ik.
‘We bouwen nu het hoofdgebouw van de organisatie die mijn immunotherapie produceert! Bijzonder he?’

Ik knik en ben stil.

‘Zeer bijzonder’, zeg ik uiteindelijk met kippenvel.

In een blogreeks neem ik je mee in de spreekkamer van de bedrijfsarts. Elke patiënt heeft een uniek verhaal. Aan mij als aios bedrijfsgeneeskunde de eer om te luisteren naar al deze verhalen en telkens weer op zoek te gaan naar de best mogelijke zorg. Details van mijn verhalen wijzig ik, om de anonimiteit van mijn patiënten te waarborgen. –  Mustafa Dönmez, arts in opleiding tot bedrijfsarts bij ArboNed.

Gepubliceerd op: 14 december 2022

Foto: pexels.com